به نقل از سایت اخبار دین و اندیشه : به گزارش خبرگزاری مهر، به همت دفتر مرجعیت آیت الله جوادی آملی، جمعی از علمای شیعه شبه قاره هند در دفتر این مرجع تقلید برای آشنایی فی مابین با حجت الاسلام سید مهدی طباطبایی، معاون بین‌الملل و امور فرهنگی دفتر آیتالله جوادی آملی و حجت الاسلام مرتضی جوادی آملی، رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء دیدار و گفتگو کردند.
در ابتدای این جلسه حجت الاسلام طباطبایی طی سخنان کوتاهی گفت: جلسه‌ای که با عنوان جلسه مقدماتی و آشنایی با علمای شبه قاره هند به همت حجت‌الاسلام جعفری انجام می شود، باعث شد تا با هم در مورد برنامه‌های بین‌الملل دفترِ آیت الله جوادی آملی همفکری داشته باشیم. همه شما با دفتر آشنا هستید و جنبه‌های مختلفِ علمیِ آیتالله جوادیآملی را هم می شناسید. ایشان ذخیره بسیار گران‌قیمتی هستند از جهتِ علمی، فقهی، فلسفی، تفسیری، تاریخی، کلامی، عرفان و شخصیتِ بی‌نظیری که نه فقط دنیای اسلام بلکه بشریت باید از وجود ایشان استفاده و بهره‌برداری کنند.
وی افزود: ما برنامه‌های بین‌المللِ دفتر و موسسه اِسراء را بر این پایه گذاشتیم که با نخبگان، با خواص، با دانشگاهیان، با مجموعه‌های علمیِ سراسر دنیا مرتبط شویم و برای نشرِ اندیشه نابِ شیعی در زمینه‌های مختلفِ فکری این ارتباط را برقرار کنیم، در واقع آیتالله العظمی جوادیآملی سمبلِ راستینی برای اندیشه‌های نابِ شیعی تلقی می‌شوند و نشرِ اندیشه‌های معظم له یعنی نشرِ اندیشه‌های نابِ شیعی. به همین عنوان این جلسه درواقع جلسه مقدماتی است که در محدوده شبه قاره و کشورهای شبه قاره برای تبلیغ و نشرهرچه بیشتر و بهترِ افکار و اندیشه‌های علامه جوادی آملی هم‌اندیشی کنیم.
طباطبایی در ادامه سخنانش تصریح کرد: از نظرات دوستان استفاده می‌کنیم و انشاءالله یک کمیته و یک کارگروهی را تشکیل دهیم، برآیندِ دوستانی که در این جلسه هستند در آن کارگروه باشد و مرتب جلساتِ شبه قاره را براساس نظرات این کارگروه پیگیری کنیم و ارتباط آن را با اساتید و بزرگانِ شبه قاره بیشتر برقرار کنیم و انشاءالله مستقل و با سرعت در این زمینه کار کنیم.
در ادامه این مراسم علمای کشورهای مختلف شبه قاره هند در سخنانی وضعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشورهای خود را شرح دادند و به نکاتی در مورد ترجمه زندگی و آثار و معرفی استاد به زبانهای مختلف خصوصا اردو تأکید داشتند. در ادامه بر ترجمه گزیده و مختصری از آرا و آثار استاد به زبانهای مختلف هندی و اردو و ... تأکید کردند. از دیگر نکات مورد نظر علما، وجود گروه های تبلیغی وهابی ها و خصوصا سعودی ها در منطقه است که بسیار هم سرمایه لازم را در دست دارند و می توانند فعالیتهای زیادی انجام دهند. وجود تشیع انگلیسی در منطقه هم مورد اشاره این علما بوده است. نبود منابع مالی علمای شیعه از نکته های تأمل برانگیز مورد بحث در این جلسه بود. برخی از علما هم نقطه نظرات خود را به صورت مکتوب به دفتر ارائه دادند.
در ادامه این مراسم حجت الاسلام جوادی آملی، فرزند آیت الله جوادی آملی و رئیس بنیاد علوم وحیانی اسراء به ارائه سخن پرداخت و گفت: از آقایان ارزشمند و متولیانِ امرِ فرهنگ و دین و تبلیغ دینی که از شبه قاره تشریف آوردند و این جلسه علمی و روحانی را تشکیل دادند سپاسگزارم و مقدمشان را گرامی می‌دارم. آرزوی توفیق و سعادت برای یکایک شما اساتید بزرگوار و مسئولینِ دینی و فرهنگی را دارم. نکاتِ ارزشمندی عرض شد حتماً نوشته‌ها و مکتوباتِ ارزشمندِ دیگری اضافه خواهد شد که انشاءالله می‌تواند در دستور کار قرار گیرد تا با بررسی و کارِ کارشناسی و مشورت با اساتیدِ بزرگوار به یک راهکاری تبدیل شود که خدمتِ دینی محسوب شود. هدفِ این نشست این است که این فضلاء و علما و روحانیونی که سال‌ها تلاش دارند و مجاهدتِ علمی داشتند و خستگیِ هجرت و هجران را پذیرفتند و به کارِ علمی راه یافتند، یک وحدتی را در یک سطح برتر ایجاد کنند که بتواند کارِ موثرتری را برای جامعه دینی به همراه داشته باشد. اما شما در قم زندگی می‌کنید و زندگیِ علمی را، بزرگان و مراجع را بررسی و رصد می‌کنید و می‌بینید که چه سلوکی و روشی در زندگیِ علمیِ آنها وجود دارد. ایران بعد از انقلاب میدانِ تجربه است و به تعبیر استاد که از نهج‌البلاغه علوی آموختند مُستثار است نسبت به همه علوم و این تجربه بایستی برای همه کشورها مفید و سودمند باشد، بنا نیست که در هر یک از کشورها دوباره ما از نقطه آغاز این حرکت‌ها را داشته باشیم.
وی افزود: در فرمایشاتِ برخی از دوستان و اساتید بود که بالاخره این تشتت آراء و اختلافی که در بین نظراتِ علما وجود دارد، این چالشی را برای جامعه ایجاد می‌کند و این به جهت آن است که ما در دورانِ جوانتر حوزه تجربه با هم زیستن را، یعنی زیستِ عالمانه را در خودمان ایجاد نکردیم و این اختلاف که متاسفانه همواره در حدِ آسیب است و نه تنها در فضای روحانیت این آسیب ایجاد می‌شود بلکه تسری پیدا می کند و کلِ جامعه ما نسبت به آن موثر است و درگیر می‌شود، بایستی که در یک رویکردِ مناسبِ وحدت‌گرایانه، مساله بیشتر مورد بررسی واقع شود.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: ما نظراتِ علمیِ مختلفی داریم، شما مستحضر هستید فقها در بابِ مباحث فقهی خودشان اجتهادهای گوناگونی دارند و براساس آن اجتهادها هم نظراتِ مختلفی را اعلام می‌کنند، در کتاب «منزلت عقل در هندسه معرفت دینی» آیت الله جوادی آملی می‌فرمایند که در مثلاً باب نماز جمعه در عصر غیب، ۵ نظر و فتوا وجود دارد، از حرمت تا وجوب، بین فقهای من این اختلاف انظار و فتواها است، اما این اختلافِ فتواها در مباحث فقهی هیچ مشکلی را برای مقلدین ایجاد نمی‌کند و هر کسی به تبع مقلدِ خودش این حرکتِ علمی را دارد، آن نظرات اجتهادی و کارشناسی است و باید باشد، این تبعیتِ جامعۀ عمومی ما است و این مشکلی ایجاد نمی‌کند و فقها تا در این سطح اختلاف‌نظر دارند و این اختلاف‌نظر از بابِ اختلافِ اُمترحمه می‌تواند اثرِ مثبت هم داشته باشد تا به تنوعِ برداشت و استنباط از منابع وحیانی برای عالمان حوزوی و فقها و مجتهدین وجود داشته باشد اما وقتی بحث مسائل اجتماعی می‌کشد و ارتباطِ اجتماعی مطرح می‌شود و بعد هم به مسائلِ منافع افراد و اشخاص و جریان‌ها و امثال‌ذالک می‌انجامد، این سطح از اختلاف به بدنه جامعه سرایت می‌کند و جامعه را متشتت و پراکنده می‌کند. ما تجربه این نوع مسائل را در گذشته نداشتیم و فقط اختلافِ انظارِ فقهی را ملاک قرار می‌دادیم و می‌گفتیم این طبیعی است و قابل حل است و این چنان نیست که بخواهد برای کشور و مملکت مشکلی را ایجاد کند اما الان این واقعیتِ تلخی است که وجود دارد و باید آینده حوزه و آینده روحانیت، علما و مبلغین دین از این تجربه دست بیاموزند و زمینه وحدت را در سطوح مختلف، در جمع روحانیت نهادینه کند. این اتفاقاً می‌تواند یک دستاوردِ ارزشمندی از این وضعیت باشد، ما چرا بایستی یک جامعه این چنانی و یک جامعه‌ای که شیعی هستند، مثلاً در قم زندگی می‌کنند، همه در خانه‌ای که متعلق به اهل بیت(ع) است زندگی می‌کنند ولی این پراکندگی‌ها وجود دارد، اینها باید شناسایی شود و راه‌های جلوگیری و ممانعت از این اتفاقات ناصواب هم پیش‌بینی شود.
رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء اظهارداشت: اما آنچه که در این فضا که متعلق است به مرجعیتِ دینی و حضرت آیتالله جوادی آملی لازم است مورد توجه قرار گیرد این نکته است که خوانشی که آیتالله جوادی آملی از اسلام، از قرآن و از عترتِ طاهره(ع) دارند، یک خوانشِ متفاوتی است، ما واقعاً نمی‌توانیم با این گستردگی و با این تنوعی که در کشورها به لحاظ زبانی، اقلیمی، فرهنگی و نظایر آن وجود دارد، نه در توانِ ماست و نه در دانشِ ماست. مستحضرید که گستردگیِ مناطقی که شما در آن زیست می کنید بسیار فراخ و توسعه‌یافته است و ما این را به خود شما اساتید محول می کنیم که چگونه در آنجا عمل کنید، کارِ تبلیغی، کارِ علمی و کارِ رسانه‌ای، الحمدلله تجربیات را هم در قم آموختید، هم در کشورتان وجود دارد ما چیزِ تازه ای در این رابطه نداریم اما آنچه که می‌تواند از جایگاهِ دستگاهِ مرجعیتِ حضرت آیتالله جوادی آملی باشد و شما بزرگواران و اساتید به آن واقف شوید و خودتان را با آن حقیقت آشنا کنید، نوعِ خوانشی است که ایشان از اسلام دارند و نوع سلوک و رفتارِ عالمانه‌ای است که از دین و قرآن و عترت آموختند و در آثارشان بیان شده است. این مسأله ای است که ما از این اجتماعِ گرانی انتظار داریم، البته هر امکانی در اختیار ما باشد برای همین منظور است ما هیچ ابایی از اینکه فرصت‌ها و امکاناتمان را برای این جمع گرامی که از علما هستند، از نخبگان و تلاشگرانِ عرصه علم و اجتهاد و دین و فقاهت هستند ابایی نداریم، اصلاً برای همین است اما سخن این است که همانطور که در قم به رقم اینکه بالاخره ایران است و طلبه‌های ایرانی هم زیاد هستند البته تا حدی شناخته شده است، الان نزدیک ۳۵، ۳۶ سال است که درسِ تفسیر حضرت آیتالله دایر است و اگر خدا بخواهد یکی دو سال دیگر انشاءالله دوره تفسیری ایشان به اتمام می‌رسد و یک دوره تفسیرِ پویا با یک نگرشهای تفسیری که حضرت آیتالله جوادیآملی فرمودند هر تفسیری که از هزار سال قبل تاکنون اعم از اهل تشیع و تسنن نوشته شده است را ما دیدیم و در این کتاب اثباتاً و نفیَاً به آن اشاره شده است.
وی افزود: یکی از روشنفکران عرب آمده بود در موسسه اِسراء با ما صحبت می کرد در باب تفسیرِ تسنیم گفته بود که شِمه‌ای از این کتاب را باز گفته بود و بعد گفته بود من از حضرت آیتالله جوادی آملی گِله هم دارم و گِله من این است که او به اندازه کل جهانِ اسلام فکر می‌کند و اجازۀ فکر کردن به ما نمی‌دهد و من هر کاری کردم که یک مطلبِ جدیدی را در فضای تفسیرِ تسنیم وارد کنم نتوانستم وارد کنم؛ این تفسیر با این وسعتِ دید و با این جهت‌گیری‌هایی که در این تفسیر وجود دارد ذاتاً تفسیر قرآن به قرآن است و تجلیّاتِ این تفسیر در گرایش‌های تفسیرِ حکمی، اخلاقی، تربیتی و امثال ذالک است.
جوادی آملی در ادامه سخنانش گفت: یکی از دوستان بنده در سالهای ابتدای این تفسیر زمانی که جلد۱ تفسیر که مرتبط با سوره مبارکه حمد بود منتشر شده بود، آمده بود یک تفسیرِ اخلاقی و تربیتی، یک جلد از سوره حمد که حاج آقا داده بود که اگر فقط همان جهتِ تفسیری را آدم بخواهد نگاه کند این است که از سوره مبارکه حمد این بزرگوار که اهل این کار و تربیت بود آمد یک جلد کتاب را در این زمینه فراهم کرد، رویکردهای مختلفی. این تفسیرِ تسنیم یک منبع است، یک دریاست، تقریباً یک دورۀ ۸۰ جلدی می‌شود و زمینه برای اینکه دوستان و محققان بتوانند در فضای تبلیغی و علمیشان، تربیتیشان از این منابع استفاده بکنند بحمدلله فراهم است.
فرزند آیت الله جوادی آملی تصریح کرد: مسأله ای که توضیحش لازم است این است که ما اسلام داریم و اسلام همانطور که بارها بارها از زبانِ استاد شنیدیم متوقع در یک بُعد نیست، این تحلیل را حضرت آقا فرمودند که اگر پیامبر گرامی اسلام فرمود که طلب العلم فریضةٌ، که «ة» این فریضة مبالغه است، «ة» تنیس، اگر فرمودند طلبِ علم فریضه است ولی واجبً در واجب است مشخص شده است که این علم کدام علم است، العلم ثلاثه، علم بر سه قسم است، آیَةٌ محکمه، سنّةٌ قائمه و فریضةٌ عادله و این ناظر به تمام جهاتِ علمی است از محکماتِ علم بحث اصول و عقاید، که نگرشهای عرفانی، حکمی و کلامی وجود دارد و در اندیشه‌ها و آثار حضرت استاد این بحث‌ها شما می‌بینید، رها شده نیست که بگویید آقا فرمودند آیَةٌ محکمهَ، فقه و اصول، سنّةٌ قائمه فقه و اصول، تمام این مباحثی که در فضای علم بایستی در حوزۀ علمیه اندوخته شود، آثارِ قطعی و متقَن آن موجود است، در باب عرفان، آن هم عرفانِ آمیخته با قرآن و وحی آثارِ روشنی دارد، در فضای حکمت ما الان بیش از حدود ۴۰ جلد اثرِ حکمی از آثار حضرت جوادی آملی که الان حدود ۳۰ جلد آن شرح اسفار است، البته اسفار به عنوان دایرةالمعارف عقلیِ اسلامی است و بحثهای دیگری که مستحضر هستید.
وی افزود: یکی از آثاری که برای مناطق شیعه‌نشینی که شما در آن مناطق زندگی می‌کنید مسالۀ شرح زیارت جامعه است، این تحت عنوان «ادبِ فنای مقربان» که ۱۲ جلد خواهد شد و ۱۰ جلد آن تا الان منتشر شده است، ۱۲ جلد بحث ولی شناسی و امام‌شناسی است و یک دایرةالمعارفی است در حوزه امامت و مباحثی که به امامت برمی‌گردد. مستحضر هستید زیارت جامعه چقدر غنی است و این جز به زبانِ حکمت و عرفان و قرآن قابلیتِ ارائه ندارد و این رساله‌ای که از امام هادی(ع) به میراث رسیده است عنوان یکی از ذخایر عالم تشیع است که امام(رضوان الله علیه) در وصیتنامۀ خودشان به این گونه از اسناد افتخار کردند. این خوانش غریب است، این خوانش نیازمند این است که شما اساتید بزرگوار و جریان‌های علمی که با شما همراهی می‌کنند، موسسات و مراکز آموزشی و فرهنگی که است با این فضای فکری آشنا بشوند، آقای جوادی آملی این نیست که شما چند ویدئو و چند کتاب از ایشان ببینید، این نیست، الان ایشان میراثِ بزرگ شیعه است، از میراث حکمت، فقه، ولایت خصوصاً میراث قرآن و تفسیر و... . این امر نیازمند این است که شما بزرگواران با کمیته های علمی، آموزشی و فرهنگی که تشکیل می دهید، فضای علمی که ایشان به تعبیری از اسلام خوانش و قرائت می کنند این مدنظرِ اولِ ماست که این شناخت حاصل شود؛ برخی از دوستان فرمودند که نیاز به معرفیِ هم اثرِ علمی است و هم شخصیتِ علمی، درست است، ما در سطح زبان علمی این کار را کردیم، این امکان پذیر است که اولین اقدامی که از این جلسۀ مبارک است بتواند یک معارفۀ خوب نسبت به آثار حضرت استاد و شخصیتِ ایشان، یک کتابی از ایشان وجود دارد تحت عنوان «مِهر استاد» استاد ۴ ـ ۵ سال اجازه نمی دادند ما این کتاب را چاپ کنید با اینکه زندگینامۀ شخصی ایشان نیست بلکه سیرۀ علمی ایشان و ارتباطی که ایشان با اساتید خودشان داشتند است.
مرتضی جوادی آملی تصریح کرد: ایشان در سه حوزۀ آمل، تهران و قم درس خواندند و در بین اساتیدِ قرونِ مختلفه درس آموختند وقتی در آمل خدمت حضرت آیتالله فرسیو و آیت الله غروی درس می خواندند، آیتالله غروی کسی بود که مستقیماً از درس مرحوم آخوندِ صاحب کفایه آمده بود و برخی از تقریراتِ درس مرحوم آقای کفایی را همین بزرگواران می نوشتند یا وقتی به تهران آمدند درسِ مرحوم حاج محمدتقی آملی را داشتند که از اساتید حوزۀ نجف بوده، از بزرگواران نجف بوده و صاحب رساله بودند و جایگاهِ ویژه ای داشتند، مرحوم الهی قمشه ای، مرحوم آقای شعرانی، مرحوم فاضل تونی و بزرگانی که در آن زمان در تهران حوزۀ اصلی بود و وقتی می خواستند از تهران به قم تشریف ببرند و به این شهر مشرف شوند، بعضی ها می گفتند حوزۀ تهران غنی تر از حوزۀ قم است و وقتی به حوزۀ قم آمدند در محضرِ اساتید بزرگی از جمله مرحوم آیت الله العظمی بروجردی، امام راحل(ره) بود و شاخص مباحث قرآنی هم که روزگارِ ما مرحوم علامه طباطبایی بود استفاده کردند. بیش از ۲۰ سال در خدمت ایشان بودند و درس مرحوم محقق داماد که از درسهای قوی و بسیار غنیِ آن روزگار بود را درک کردند، از مجموعۀ درسهای مرحوم محقق داماد بیش از ۱۰ جلد تقریراتِ کتب فقهی ایشان است که امسال به مناسبت سالگردِ درگذشت ایشان منتشر شده که در آن روزگار فقهِ حوزه که من از زبانِ حاج آقا هم این گونه شنیدم که مرحوم العظمی خویی که به قم سفری داشتند، دیداری که با مرحوم محقق داماد داشتند، در این دیدار اظهار خوف کردند، برای اینکه یک شخصیتِ ممتازی بود که الان تمام مراجعِ فعلی ما زیرنظر درس این بزرگوار بودند.
جوادی آملی در ادامه سخنانش در معرفی آیت الله جوادی آملی گفت: تقریراتِ درسِ اصول امام را داشتند که امسال در ۴ جلد تحت عنوان «تقریرالاصول» تقریراتِ درسهای اصول امام را چاپ می کنند، خدا رحمت کند حاج احمدآقا را، در زمان حیاتِ امام(ره) چند بار آمده بود و خواسته بودند تقریراتِ درسِ اصول امام را منتشر کنند، حاج آقا اباء داشتند اما الان گفتند چند تا تقریر شده و سنت عوض شده قبول کردند. سنتِ ایشان در فضای قرآن را که الحمدلله شاهد هستید ما الان از آرشیوی که در مجموعۀ خودمان داریم که این آرشیو بیش از ۱۵ هزار جلسه است، ۵ هزار جلسۀ آن قرآنی است و در تفسیری موضوعی و تفسیر تسنیم تا الان حدود ۷۰ جلد کتاب قرآنی از حاج آقا منتشر شده است یعنی حدود ۵۰ جلد تفسیر تقریری و ۲۰ جلد هم تفسیر موضوعی منتشر شده است یعنی ۷۰ جلد و اینها منابعی است که بعدها برای این حوزه، برای روحانیت و دین انشاءالله قابل استفاده است.
وی گفت: درخواست ما این است که آشنایی با این مکتب و با این مرام، بنده در مقام این نیستم که بخواهم یک تعریفی یا توصیفی در این رابطه داشته باشیم، شما بهتر میدانید که رابطۀ آیت الله جوادی آملی با جریانِ درایت و عترتِ طاهره چگونه است، آثاری که از ایشان موجود است یکی از آقایان می گفت تمام مراجع بزرگوار مجلسی دارند اما خودشان منبر بروند، خودشان نسبت به اهل بیت روضه بخوانند در این سن، در همین امسال! این نشانِ عشقِ واقعی است که حقیقتاً به اهل بیت دارند و می فرمودند علامه طباطبایی که می رفتند حرم این در و دیوار را که می بوسیدند برای این بود که اینها حقِ حیات به گردنِ ما دارند، یک زمانی ما می گوییم در مصائب آنها شرکت کنید، مصیبت بخوانیم ثواب و اَجر ببریم و شفاعت نصیبِ ما شود، این خوب است اما یک زمانی یک نگرشِ عارفانه و حکیمانه دارند، می گویند حقِ حیات به گردن ما دارند. به تعبیر خودشان اینها ما را انسان کردند، آدم کردند. این نگاه ها نگاه هایی است که شما اساتید و بزرگان و متولیان فرهنگی بایستی معطوف بدارید و این جلسه بیشتر برای این است که این اتفاق بیفتد.
وی گفت: ما تعارفی در این موضوع نداریم و خیلی شفاف و صاف سخن می گوییم، از سخنِ عزیزمان لذت بردم و واقعاً همین طور است که گفت ما بودجه نداریم، واقعیتِ جامعۀ روحانیتِ امروزِ ما این است که ما فضلای خوبی داریم و باید حمایتهای علمی و حمایتهای اقتصادی بشوند تا بتوانند در عرصه های فرهنگی حضور پیدا کنند و خدمت کنند واقعاً همین طور است و در عرصۀ فرهنگی دستشان پر است ولی نیاز به این مساله است که بعضاً اشاراتی داشتند، اتفاقاً این گونه از جلسات باعث می شود که یک سلسله منابعی دیده شود، شناخته شود، یکی از آقایانِ علمای سوری آمده بود و از من سوال می کرد که از حاج آقا سوال کنید که پولِ تشیعِ امروز باید کجا صرف شود؟ و چقدر پولِ تشیع، امروز سرگردان است! با پولِ تشیع داریم چه می کنیم خدا می داند! ما گاهی باید پای منبر حرف هایی می زنیم، راه هایی نشان می دهیم و کدهایی می دهیم که این پولها را داریم هدر می دهیم، مگر به هر دستی پول می دهند؟ مگر به هر دستی اعتبار می دهند؟ شخصی سوال داشت و می گفت پولِ تشیع باید کجا هزینه شود؟ نظرِ استراتژیِ آقای جوادی آملی در رابطه با این منابع سرشارِ متمکنینِ اهل تشیع این است که باید در راه دین شناسی خرج شود. وقتی به مکه می روم و می بینیم مخصوصاً آقایان پاکستانی، چه چهره هایی دارند و این چهره ها چقدر مصمم هستند، اگر خدایی ناکرده وهابیت این چهره ها را تسخیر کند، دیگر چیزی از تشیع باقی نمی ماند، الان خطرِ وهابیت خیلی، با اینکه از نظر علمی و معارفی چیزی ندارند، به خاطر غنای مالی و پشتیانیِ مالی که دارند می شوند این قوت را پیدا کردند و به حق چهره های خطرناکی هستند، برای دین، برای خدا و پیغمبر، ام ثلاثون الیجتمعون و یدعون و منهم ولجدنا، همین‌ها هستند با همان انگیزه اقدام می‌کنند که خدایی ناکرده می خواهند با تشیع مقابله کردند، این طور فکر نکنید که فقط آن ثلاثون عزل بودند برای همان زمان بوده، امروز هم اگر شمری‌ها و عمربن سعدی‌هایی باشند، کم نیستند تعداد جمعیتی که علیه تفکر برخیزند و قیام کنند.
جوادی آملی با بیان اینکه اولویتِ اول ما در فضای دین، دین‌شناسی است، اظهارداشت: الان بودجه‌ای که به ما می رسد، دفاتر هزینه‌هایی را برای جهیزیه، صدقات و غیره انجام می دهند، ولی در مجموعۀ ما بیش از ۹۵ درصد هزینه‌های ما حوزه‌های علمیه است، ما کمتر از ۵ درصد هزینه‌های بیرونی داریم یا شهریه طلبه‌هاست یا حقوق اساتید است، یا حقوق کارشناسانی است که در فضای آموزشی ما کار می کنند یا برای مدرسه سازی هزینه می شود، حاج آقا می‌فرمایند ما دلِ را تقویت بکنیم، روحانیت را تقویت بکنیم، حوزه ها را تقویت کنیم اینها خودشان بلد هستند چه بکنند، ما که نمی‌توانیم برویم ببینیم هند چه خبر است؟ پاکستان و افغانستان چه خبر است؟ آقایان خودشان می دانند اما اینها اگر غنایِ علمی و اجتماعی و مالی پیدا کنند و روی پای خودشان بایستند، خودشان می دانند چه بکنند، لذا ما ۹۵ درصد هزینه ها، گاهی مجبور می شویم، گاهی طلبه‌ها مشکل پیدا می کنند، غیرطلبه و مجبور می‌شویم در این زنینه ها هزینه کنیم، ولی سیاستی که حاج آقا در این رابطه انتخاب کردند این مساله است. حالا امیدواریم نکاتی که فرمودیم و نکاتی که آقای طباطبایی از شما عزیزان یادداشت خواهند کردند و مکتوب می گیرند زمینه ای باشد که ما در سطحِ کلانتری با هم کار کنیم، ما الان نمی دانیم مشخصاً چه قابلیتهایی را می توانیم در شما ایجاد کنیم یا قابلیت‌های شما را به فعلیت برسانیم، آنچه که الان وجود دارد این است که این آشنایی، این آگاهی، این وقوف و انشاءالله این تسلط به اندیشه‌های حاج آقا، روش ایشان، بینش و دانش ایشان و آنچه که تحت عنوان آثارِ علمی از ایشان آمده است، بتوانیم اینها را خوب تبیین کنیم، آگاهی بدهیم و از زبان شما در مجامعی که صلاح می دانید فرمودند بعضی از کشورها همۀ مطالب، مفاتیح الحیات را الان گفتند در کشورهای اروپایی می خواهند ترجمه کنند ۷۰، ۸۰ درصد قابل ترجمه است و ۲۰ درصد آن قابل ترجمه نیست گاهی اوقات روایات‌هایی است که شاید خیلی برای آنها جالب نیست، همین طور است. این باید اقلیم‌شناسی شود و یک گروه باید تشکیل شود. الان با توجه به منابعمان، اولویتِ اولِ ما زبانِ عربی است و الان کتاب تفسیرِ تسنیم حدود ۱۶ جلد به عربی ترجمه شده، کتاب ادب فنای مقربان ۹ جلدش به زبان عربی ترجمه شده است و آثاری در این رابطه، منابع ما محدود است و اولویتِ اول ما بحث ترجمه عربی است و قبلاً اگر یک خیزی در رابطه با ترجمه اردو برداشتیم خیلی موفق نبودیم چون پیدا کردن افراد فاضلِ زباندانی که بتوانند این مطالب را منتقل کنند کم است.