به نقل از سایت اخبار دین و اندیشه : به گزارش خبرگزاری مهر، در ادامه درسگفتارهای زمستان ۱۳۹۸ مؤسسه «پرسش»، درسگفتار توسعه با خصلت چینی: سوسیالیسم بازار با تدریس کمال اطهاری از یکشنبه ۶ بهمن ماه از ساعت ۱۷ آغاز میشود.
اطهاری در معرفی درسگفتار توسعه با خصلت چینی: سوسیالیسم بازار نوشته است:
چین به راستی نوعی خاص از توسعه را به جهان معرفی کرده است: میانگین رشد سالانه تولید ناخالص داخلی واقعی چین از ۱۹۷۹ تا ۲۰۱۶ حدود ۹.۶ درصد رشد بود. به بیان دیگر، چین توانسته است در هر هشت سال اندازهی اقتصاد خود را دو برابر کند. در این مدت ۸۰۰ میلیون چینی از زیر خط فقر به در آمدهاند. دادههای صندوق بینالمللی پول و مجمع اقتصاد جهانی نشان میدهد که (بر مبنای برابری قدرت خرید) چین در سال ۲۰۱۴ از آمریکا بهعنوان بزرگترین اقتصاد جهان پیشی گرفته است. بر مبنای برابری قدرت خرید، سهم چین از تولید جهانی از ۲.۳ درصد در سال ۱۹۸۰ به ۱۸.۳ درصد در سال ۲۰۱۶ افزون شده، و همزمان سهم آمریکا در تولید جهانی از ۲۴.۳ درصد به ۱۵.۳ درصد کاهش یافته است. صعود اقتصاد چین چشمگیر بوده است، چرا که در سال ۱۹۸۰ تولید این کشور (بر مبنای برابری قدرت خرید) تنها یکدهم آمریکا بود و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۲ اقتصاد چین ۴۶.۶ درصد بزرگتر از اقتصاد آمریکا گردد.
البته این میزان از توسعهی اقتصادی بدون آسیب و پیآیندهای منفی نبوده است که ازدیاد چشمگیر نابرابری اجتماعی، آسیبهای شدید زیستمحیطی و نبود آزادیهای سیاسی از زمرهی بارزترین آنها هستند. اما با در گرفتن این که این میزان رشد در کشورهای مرکزیِ سرمایهداری (که جمعیت چین بیش از مجموع آنها است) به چه شدتی به استثمار، استعمار، سرکوب و جنگافروزی همراه بوده، اگر بتوان پیآیندهای منفی پیشگفته را به حداقل ممکن رساند، که اکنون در دستور کار چین است،، شاید بتوان گفت مدل نهادیِ توسعهی چینی کمآسیبترین و سریعترین مسیر توسعه را در تاریخ بشر به دست داده است.
چینیها از ابتدا نام مدل نهادیِ خود را سوسیالیسم با خصلت چینی نهادند، اما در متون علمی و پژوهشی به طور معمول به آن سوسیالیسم بازار میگویند. البته پیش از چین، شیوهای دیگر از سوسیالیسم بازار در اروپای شرقی توسط اسکار لانگه معمول شده بود، اما مضمون مدل نهادیِ نوع چینی با نوع اروپای شرقی آن تفاوت ماهوی دارد. مطالعات متعدد نشان میدهد که این مدل توانسته از آخرین دستاوردهای دانش بشر، از اقتصاد خُرد گرفته تا فلسفهی سیاسی گرامشی و شهرسازیِ هلند و… به طور خلاقانه بهره گیرد.
ما در این درسگفتار نیز به موضوعی مغفول در گفتمان توسعه ایران، و این بار درباره نحوه انکشاف و به کارگیریِ مدل نهادی سوسیالیسم بازار در چین و نقاط قوت و ضعف آن خواهیم پرداخت.